Admiraliteit van Amsterdam

De admiraliteit van Amsterdam, opgericht in 1586 tijdens de Tachtigjarige Oorlog, speelde een belangrijke rol in de maritieme geschiedenis van Nederland. Als een van de vijf admiraliteiten in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden was de Amsterdamse admiraliteit verantwoordelijk voor de verdediging van de Nederlandse handelsroutes, het onderhoud van de oorlogsvloot en de inning van maritieme belastingen. Deze admiraliteit een groot deel van de scheepvaart in de Noordzee en daarbuiten. Haar invloed reikte ver en ze was belangrijk voor het beschermen van de economische belangen van de Republiek tegen vijandige mogendheden. Daarnaast stimuleerde de admiraliteit ook de ontwikkeling van maritieme technologieën en scheepsbouw, waardoor de Nederlandse vloot een van de meest geavanceerde van haar tijd was.

De admiraliteit werd bestuurd door een college dat bestond uit vertegenwoordigers van verschillende steden en gewesten, aangevuld met enkele belangrijke ambtenaren. Deze structuur zorgde ervoor dat de belangrijkste maritieme en handelsbelangen van de verschillende steden en gewesten goed vertegenwoordigd waren in de beslissingen van de admiraliteit.

In de jaren 1606-1795 bestaat het college uit twaalf zetels voor de volgende provincies: Holland 6 en Gelderland, Zeeland, Utrecht, Friesland, Overijssel en Groningen ieder 1. Namens Holland zijn de zes zetels als volgt verdeeld: Ridderschap (vanaf 1601), Haarlem (vanaf 1606), Leiden, Amsterdam, Gouda, Schiedam (tot 1601), Edam.1

In 1655 is Jacob Verboom benoemd tot gecommiteerde raad en heeft daarmee namens Gouda een rol vervuld in de admiraliteit van Amsterdam. In de notulen de Heeren Staten van Hollandt ende Westvrieslandt van  8 december 1655 lezen we dat van Jacob Jacobszoon Verboom is voorgedragen namens Gouda bij de admiraliteit van Amsterdam (zie onderstaande afbeelding).3 Men werd benoemd voor een termijn van drie jaar. Uit verschillende resoluties van de Staten-Generaal blijkt vrijwel vanaf het begin een ingangsdatum van 1 mei nagestreefd werd. Jacob Verboom is lid geweest van de admiraliteit van 10 mei 1656 tot 5 mei 1659.2  Eerder schreef ik over het glas in lood raam in de Sint Janskerk in Gouda. Tijdens van het plaatsen van het wapen in het glas-in-lood raam in de Sint-Janskerk was hij dus lid van de admiraliteit van Amsterdam.

Afbeelding: in de notulen de Heeren Staten van Hollandt ende Westvrieslandt van  8 december 1655 lezen we dat van Jacob Jacobszoon Verboom is voorgedragen namens Gouda bij de admiraliteit van Amsterdam.

In die tijd had de admiraliteit van Amsterdam had behoefte aan een groot magazijn voor de opslag van scheepsuitrustingen en voorraden. In 1656, dus ten tijde van de vertegenwoordiging van Jacob Verboom in de admiraliteit, werd in opdracht van de admiraliteit van Amsterdam Land’s Zeemagazijn gebouwd. Een tekst op het gebouw laat zien dat het in hoog tempo is gebouwd: s'lannts magazyn gebouuwt in t jaar 1656. Tot gebruyk gebragt in negen maenden'. Het zeemagazijn bestaat nog altijd en kennen we als het Nederlands Scheepsvaartmusem.


Afbeelding: Zeemagazijn gebouwd in 1656 in negen maanden (bron: Scheepvaartmuseum)

De admiraliteit zat in het Prinsenhof  aan de Oudezijds Voorburgwal in Amsterdam. In 1656 is het hele pand in gebruik door de admiraliteit.


Afbeelding: 18e eeuwse gravure van het admiraliteits of prinsenhof

Om Gouda te vertegenwoordigen in de Admiraliteit was voor Jacob dus nodig in Amsterdam te zijn. Het is een flinke reis van Gouda naar Amsterdam. De aanleg van een netwerk van trekschuitverbindingen tussen steden versnelde de reis. Op 18 april 1658 is de trekvaart tussen Gouda en Amsterdam in gebruik genomen. De reis duurde acht uur en kostte 15 stuivers.4

 

Bronnen

1.Bron: http://resources.huygens.knaw.nl/repertoriumambtsdragersambtenaren1428-1861/app/instellingen/118/#

2. http://resources.huygens.knaw.nl/repertoriumambtsdragersambtenaren1428-1861/app/personen/5828 oorspronkelijke bron: Naamlyst der Edele Mogende Heeren gecommitteerde raaden ter Admiraliteit https://www.google.nl/books/edition/Naamlyst_der_Edele_Mogende_Heeren_gecomm/sG319O3ONI8C?hl=nl&gbpv=0

3. Resolutien van de Heeren Staten van Hollandt ende Westvrieslandt, Volume 40. Dit volume beslaat de jaren 1655 en 1656. Het boek door H.K.H. Prinses George van Griekenland in april 1931 geschonken aan de Koninklijke bibliotheek. https://books.google.nl/books?id=EjVNNKwrlDgC

4. Bron: Historische Vereniging Die Goude, de geschiedenis van Gouda in jaartallen https://www.diegoude.nl/historie-gouda/de-geschiedenis-van-gouda-in-jaartallen/#E17
Een mooie geschiedenis van de trekschuit Gouda-Amsterdam geschreven door Marloes Wellenberg van Erfgoedhuis Zuid-Holland in juni 2023. Dat is te lezen op: https://geschiedenisvanzuidholland.nl/verhalen/verhalen/de-trekvaart-gouda-amsterdam/


Verder lezen

Naar boven

Volgende pagina: FAMILIEWAPEN