Jacob Verboom uit Rotterdam
We lazen dat het familiewapen van Jacob Verboom uit Gouda niet op de Waag is geplaatst, omdat hij in 1668 geen burgemeester was. Van Jacob Verboom uit Rotterdam is het familiewapen wél op een gebouw geplaatst. Daarover onderstaande geschiedenis op basis van ingezonden brieven in de Nederlandse Leeuw.2
Een lezer van het tijdschrift de Nederlandse Leeuw stuurt in 1924 de volgende vraag in:
In de cat. veiling Fred. Muller Nov. 1913 komen onder n°. 1266 3 wapen steenen voor, beschreven als afkomstig van een van de poorten van Delft, en wel van Herman Paets, Pieter du Bois en Jacob Verboom (de laatste afgebeeld : gevierendeeld 1 en 4 met een dubbelen adelaar, de borst beladen met een rad, 2 en 3 drie wassenaars (2.1), over alles heen een hartschild met boom. Vrage, behooren deze personen te Delft thuis, zoo niet dan en in welke tijd?
Een andere lezer, W. Poelmans uit Rotterdam antwoordt de veilingcatalogus onjuist is en dat het niet gaat om een van de stadspoorten, maar het Lepoos- of Proveniershuis:
Herman Paets, Pieter du Bois en Jacob Verboom, waren Rotterdammers van geboorte, gesproten uit specifiek Rotterdamsche geslachten en behoorden zeker niet te Delft thuis. Verboom was leproosmeester van 1663—1665 en van 1667—1672, du Bois van 1666—1676 en Paets van 1669—1670.
De in den catalogus Fred. Muller, veiling November 1913, onder nr 1266 vermelde wapensteenen van boven genoemde personen zullen dus wel niet afkomstig geweest zijn van een van de poorten van Delft, maar veeleer van het Leproos- of Proveniershuis te Rotterdam. In de 2e helft 17 de eeuw werd dit huis door een verbouwing zeer vergroot en verfraaid en had in 1670 reeds het voorkomen, zooals velen het zich nog zullen herinneren aan de Schie tusschen den tegenwoordigen Provenierssingel en de Proveniersstraat. In 1895 werd dit historisch huis opgeeischt voor de uitbreiding van de stad ten westen van de Schie; de slooping liet dan ook niet lang meer op zich wachten. De bovengenoemde wapens-teenen zullen toen op onverklaarbare wijze in particulier bezit gekomen zijn. Reeds in 1897 werden enkele merkwaardigheden uit het huis naar het Museum van Oudheden overgebracht, waaronder het poortje van Bentheimersteen uit den achtergevel, dateerende van 1667. Het ware te wenschen dat de tegenwoordige eigenaar der steenen ze ook aan genoemd museum zou willen afstaan.
Foto's: de gevelsteen in de poort van de binnenplaats van het Leproos- of Proveniershuis te Rotterdam voorafgaand aan de sloop in 1898 3
Op de website van Rotterdam in kaart staat een mooie beschrijving: “In de 17e en 18e eeuw zijn er flinke vertimmeringen aan het huis geweest. De belangrijkste was 1669, toen de Lazaruskapel werd afgebroken en vervangen door een eetzaal voor de proveniers. In de gevel aan de binnenplaats werd boven de toegang deze gevelsteen opgenomen. En uiteindelijk werd in 1786 een geheel nieuw achterpand gemaakt, waarvan deze gevelsteen bewaard is gebleven
Tot 1898 heeft het huis bestaan. Toen werd het proveniershuis afgebroken om te wijken voor de stadsuitbreiding. Ter herinnering aan de plaats van het huis zijn de Provenierssingel, -plein en -straat naar het huis vernoemd.”4
Als we het wapen op de gevelsteen dateert uit 1669. Jacob Verboom was een van de regenten van het leproos- of proveniershuis. In het ingescande stukken betreffende regenten zien we dat hij al in 1653 regent was. Bijna twintig jaar later, 1672 zien we zijn naam voor het laatst als regent.5 Als we kijken naar het familiewapen we overeenkomst met het wapen van zijn oom Jacob Verboom uit Leiden; een dubbele adelaar en een rad. Dat is goed te verklaren; beiden komen uit de Rotterdamse tak van Verboom; de lijn van Quierijn Coppert Leedertszoon en voeren het wapen van Coppert (zie ook: Jacob Verboom uit Leiden).
Zoals bovenstaande de lezer Poelmans wenste is gebeurd; de gevelsteen is eigendom geworden van een museum. In de catalogus van het musem van oudheden van Rotterdam uit 1905 staat deze opgenomen. Met toelichting dat deze al in in 1897 naar het museum gebouw zijn overgebracht.6
Afbeeldingen: catalogus van het museum van oudheden der gemeente Rotterdam uit 1905
Wat deze op een veiling in 1913 deden is de vraag. De gevelsteen bestaat is nog altijd en is eigendom van het Museum Rotterdam.
Foto: gevelsteen poortje Proveniershuis, Museum Rotterdam7
Bronnen
1. Jacob Leenderts Verboom geb. 1610: Genealogie familie
Alsemgeest (hele.nl) en De Nederlandsche Leeuw, jaargang 1899
https://alsemgeest.hele.nl/getperson.php?personID=I18994&tree=Alsemgeest
en https://www.knggw.nl/raadplegen/de-nederlandsche-leeuw/1899-17/66/
2. De Nederlandsche Leeuw, jaargang 42 (1924) - Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor Geslacht- en Wapenkunde (knggw.nl) https://www.knggw.nl/raadplegen/de-nederlandsche-leeuw/1924-42/36/
4. Foto's genomen eind 19e eeuw voor de sloop in 1898. Stadsarchief Rotterdam https://stadsarchief.rotterdam.nl/zoek-en-ontdek/beeld-en-geluid/zoekresultaat-beeldgeluid/?mivast=184&mizig=299&miadt=184&miview=gal&milang=nl&misort=dat%7Casc&mistart=25&mizk_alle=proveniershuis
4. Rotterdam in kaart Leproos- en Proveniershuis, Schiekade https://www.rotterdaminkaart.nl/gebouwde-stad/leproos-en-proveniershuis-schiekade/pointofinterest/detail
5. Archief Leproos- en provenierhuis Rotterdam. Lijst van
regenten 1618-1797 https://proxy.archieven.nl/0/E531A96C2EB7417E967858F2F4DE6E21
6. Catalogus van het museum van oudheden der gemeente Rotterdam, 1905, pagina 148 en 149 https://www.delpher.nl/nl/boeken/results?cql%5B%5D=%28title+exact+%22Catalogus+van+het+museum+van+oudheden+der+gemeente+Rotterdam%22%29&coll=boeken
7. Museum Rotterdam https://museumrotterdam.nl/collectie/item/10192
TERUG NAAR HET BEGIN